Δευτέρα 12 Νοεμβρίου 2012

Τραπεζικό Σύστημα Κλασματικών Αποθεμάτων (Γιατί και οι τράπεζες πρέπει να πάρουν τα χρήματά τους πίσω – και με τόκο)


           Όλοι θα έχουμε παρατηρήσει πως τελευταία φυτρώνουν σαν τα μανιτάρια διάφορες εταιρίες αγοράς χρυσού οι οποίες μας φέρνουν στο μυαλό εικόνες μαύρης αγοράς. Μαζί με αυτές δραστηριοποιούνται και τα γνωστά ενεχυροδανειστήρια που λειτουργούν με τοκογλυφικά επιτόκια στα όρια της νομιμότητας. Αυτά συμβαίνουν δυστυχώς σε συνθήκες οικονομικής κρίσης, όταν κάποιοι εκμεταλλεύονται την ανάγκη του εξαθλιωμένου κόσμου για χρήματα. Απατεώνες, θα σκεφτεί το μεγαλύτερο ποσοστό του κόσμου.
                Το ίδιο και μεγαλύτερο ποσοστό όμως δεν αντιλαμβάνεται ή κατά κάποιο πολύ περίεργο τρόπο θεωρεί θεμιτή και αποδεκτή μία καλοστημένη κομπίνα η οποία είναι καθόλα νόμιμη ενώ κάθε λογής τοκογλυφία μπροστά της μοιάζει σταγόνα στον ωκεανό. Το όνομα αυτής είναι Τραπεζικό Σύστημα Κλασματικών Αποθεμάτων και ισχύει στην Ελλάδα και σχεδόν παντού στον κόσμο.
                Για την λειτουργία των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, δηλαδή των τραπεζών, ισχύει ένας δείκτης με το όνομα δείκτης κεφαλαιακής επάρκειας (Core Tier I) (http://oikonomica.wordpress.com/2011/12/22/capital_ratio/). Αυτός ορίζεται ως ο λόγος των ίδιων κεφαλαίων της τράπεζας προς τα δάνεια που έχει χορηγήσει και αυτή τη στιγμή βρίσκεται δια υπουργικής απόφασης στο 9% (http://www.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_kathremote_1_12/11/2012_469647). Τα ίδια κεφάλαια μίας τράπεζας χωρίζονται σε διάφορες κατηγορίες όπως φαίνεται στις δημοσιοποιήσεις εποπτικής φύσης που υποχρεούνται να κάνουν οι τράπεζες προς την τράπεζα της Ελλάδος, (πχ. http://www.pancretabank.gr/cms/uploaded/pilonasiii.pdf) όμως για λόγους απλούστευσης θεωρούμε ότι περιορίζονται στο σύνολο των καταθέσεών της. Οι τράπεζες λοιπόν μπορούν να δανείζουν στους πελάτες τους όσα χρήματα θέλουν αρκεί να κρατούν στα ταμεία τους καταθέσεις ίσες με το 9% των δανείων ώστε να υπάρχει η απαραίτητη ρευστότητα. 
Η ιδέα είναι τόσο απλή και πραγματικά μοιάζει δίκαιη εκ πρώτης όψεως. Όταν κάποιος καταθέτει ένα ποσό στην τράπεζα τότε κάθε έξι μήνες η τράπεζα προσθέτει σε αυτό κάποιον τόκο (πχ. http://www.eurobank.gr/Uploads/pdf/EuroRates.pdf), από την άλλη η τράπεζα εισπράττει τόκους από τα δάνεια που δίνει (πχ. http://www.emporiki.gr/cbg/gr/tools/loan_tool.jsp) και έτσι όλοι είναι ευχαριστημένοι. Η τράπεζα βέβαια, είναι μια επιχείρηση η οποία πρέπει να βγάλει κάποιο κέρδος, όπως όλες οι εμπορικές επιχειρήσεις. Στην ουσία η τράπεζα εμπορεύεται χρήματα. Το κέρδος της προέρχεται από την διαφορά μεταξύ του επιτοκίου δανεισμού και του επιτοκίου καταθέσεων. Η τράπεζα δηλαδή, δίνει στον καταθέτη τόκο λιγότερο από τον τόκο που ζητάει από τον δανειολήπτη.
                Ας δούμε τώρα τι σημαίνουν όλα το παραπάνω, βάση της δικής μου κοινής λογικής, με ένα απλό παράδειγμα. Αύριο ανοίγει μια καινούρια τράπεζα με το όνομα KLAPSTA BANK και ο κ. Α καταθέτει σε αυτήν 10.000€. Ας δεχθούμε ότι ο δείκτης κεφαλαιακής επάρκειας είναι 10% για ευκολότερες πράξεις, με απλά λόγια για κάθε 1000€ δανείου πρέπει να υπάρχουν 100€ στο ταμείο. Αυτόματα η KLAPSTA BANK μπορεί να δανείσει τα 9.000€ και να της μείνουν 1.000€ τα οποία υπερκαλύπτουν το όριο του 10% αφού 9000€ * 0.10 = 900€.
 Έρχεται λοιπόν ο κ. Β και δανείζεται τα 9.000€ και τα δίνει στον κ. Γ για να αγοράσει ένα μεταχειρισμένο αμάξι. Ο κ. Γ με τη σειρά του τρέχει στην KLAPSTA BANK να καταθέσει τα χρήματά του. Οι καταθέσεις του κ. Α χάθηκαν; Όχι βέβαια, υπάρχουν λογιστικά στον λογαριασμό του. Οι καταθέσεις του κ. Γ είναι ανύπαρκτες; Όχι βέβαια, 9.000 ζεστά ευρώ μπήκαν στα ταμεία της τράπεζας. Έτσι τώρα οι καταθέσεις της KLAPSTA BANK ανέρχονται στα 19.000€ παρά το γεγονός ότι στην ουσία υπάρχουν μόνο 10.000€. Που βρίσκονται τα 9.000 παραπανίσια ευρώ; Μαντέψτε… Τα χρωστάει ο κ. Β. Που θα τα βρει; Δικό του θέμα… η τράπεζα πρέπει να πάρει τα χρήματά της πίσω – και με τόκο.
                Σε συνέχεια του παραπάνω παραδείγματος αναφέρω τα εξής, ο κ. Β θα κόψει το λαιμό του να βρει 9.000€ αλλά μέχρι να τα βρει ο κ. Α συνεχίζει να έχει 10.000€ και ο κ. Γ 9.000€ με τα οποία μπορούν να συναλλάσσονται κανονικά μέσω εμβασμάτων, μεταφορών επιταγών κλπ, αρκεί να μην χρησιμοποιήσουν ταυτόχρονα πάνω από 10.000€ μετρητά. Έτσι δημιουργήθηκε μόλις, λογιστικό χρήμα ίσο με 9.000€ που μπήκε στην αγορά χωρίς να υπάρχει, μόνο και μόνο λόγω της υπόσχεσης του κ. Β ότι κάποια στιγμή θα το επιστρέψει, οπότε και θα εξαφανιστεί. Πως;
Ο κ. Β για να αποπληρώσει το δάνειό του, εργάζεται για τον κ. Α ώστε να πληρωθεί τα 9.000€ που χρωστάει. Ο κ. Α σηκώνει τα 9.000€ από την KLAPSTA BANK, πληρώνει τον κ. Β και εκείνος τα επιστρέφει στην τράπεζα. Έτσι στην τράπεζα υπάρχουν λογιστικά και ουσιαστικά 10.000€ τα οποία χωρίζονται σε 1.000€ του κ. Α και 9.000€ του κ. Γ.
Φυσικά, η KLAPSTA BANK, για όσο καιρό ο κ. Β της χρωστάει 9.000€ δεν κάθεται με σταυρωμένα τα χέρια. Έχει 10.000€ κεφάλαιο ενώ έχει δανείσει μόνο 9.000€. Μπορεί λοιπόν να δανείσει ακόμη 8.000€. Έτσι το σύνολο των δανείων της θα φτάσει τα 9.000€ + 8.000€ = 17.000€  ενώ το απόθεμά της θα είναι 10.000€ - 8.000€ = 2.000€. Και πάλι ο δείκτης κεφαλαιακής επάρκειας είναι πάνω από 10% αφού 17.000€ * 0.10 = 1700€. Αυτά τα 8.000€ θα επιστρέψουν πάλι πίσω με τη μορφή κατάθεσης και αν αυτό συνεχιστεί, κάποια στιγμή η KLAPSTA BANK θα έχει δανείσει 100.000€ κρατώντας στο ταμείο της μόνο τα αρχικά 10.000€.
Για μένα αυτό σημαίνει ότι το 90% του εμπορεύματος της KLAPSTA BANK απλά δεν υπάρχει. Το κατασκεύασε η ίδια εκ του μηδενός και στη συνέχεια το πούλησε και εισπράττει το κέρδος από αυτή την συναλλαγή. Τίποτε παραπάνω, τίποτε λιγότερο. Τώρα πως όλη αυτή η κομπίνα είναι νόμιμη, μπορείτε να ρωτήσετε κάποιον δικηγόρο και αν βγάλετε άκρη παρακαλώ ενημερώστε με.

10 σχόλια:

  1. Πολύ καλή και απλή περιγραφή του τρόπου λειτουργίας των τραπεζών. H κομπίνα βασίζεται στο ότι δε θα ζητήσουν όλοι οι καταθέτες ποτέ τα χρήματά τους ταυτόχρονα. Όπως είπες το όριο της κεφαλαιακής επάρκειας είναι 9%. Αυτό σημαίνει ότι αν οι πελάτες μιας τράπεζας που κατέχουν το 9% των καταθέσεων πάνε να σηκώσουν τα χρήματά τους, τότε η τράπεζα θα πτωχεύσει και στο επόμενο πελάτη δε θα έχει να δώσει ούτε Ευρώ. Η τράπεζα θα καταρεύσει και ο κόσμος θα χάσει τα χρήματά του τα οποία η τράπεζα είχε μετατρέψει σε αέρα κοπανιστό (απλουστευμένα).

    Σκέψου το εξής: Αν μαζευτεί αρκετός κόσμος και ορίσει μία ημερομηνία όπου θα πάνε όλοι να κάνουν ανάληψη μετρητών αν δεν ικανοποιηθούν κάποια αιτήματά τους, θα δεις για πότε γλυκαίνουν και πολιτικοί και τραπεζίτες και Τρόικα. Μακράν αποτελεσματικότερο των απεργιών και των διαδηλώσεων. Είναι ο εφιάλτης κάθε τράπεζας.

    Για να μη ρισκάρουν τόσο οι τράπεζες, αφού είδαν ότι είναι επικίνδυνο, θα εφαρμόσουν τη Βασιλεία ΙΙΙ (Από την πόλη Basel της Ελβετίας). Εϊναι οι νέοι πιο αυστηροί κανονισμοί που θα εφαρμοστούν σταδιακά από το 2013 έως το 2018. Αυτό δε σημαίνει ότι θα σταματήσουν να δημιουργούν χρήματα από το πουθενά μέσω των δανείων, αλλά ότι θα πρέπει να έχουν στην κατοχή τους τουλάχιστον 7% του κεφαλάιου τους σε ρευστό (στην Ελλάδα είναι 9% από ότι είδα στο άρθρο σου). Δες περισσότερα εδώ http://en.wikipedia.org/wiki/Basel_III και εδώ (video) http://player.vimeo.com/video/45431290.

    Και πάλι πολύ ωραίο και εκλαϊκευμένο άρθρο.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Έχω την εντύπωση πως υπάρχουν δικλείδες ασφαλείας σε ενδεχόμενο Bank Run, ειδικά αν αυτό γίνει σε μία μόνο τράπεζα ή σε μία μόνο χώρα. Η ΕΚΤ τότε ανακεφαλαιοποιεί την συγκεκριμένη τράπεζα ή τις τράπεζες της συγκεκριμένης χώρας με επίγουσες διαδικασίες... Αυτό χωρίς να το έχω ψάξει.

      Διαγραφή
  2. Bank run δεν μπορεί να υπάρξει, καθώς οι μηχανισμοί ρευστότητας και ο ELA έχουν φτιαχτεί ακριβώς για αυτό τον λόγο. Λεπτομέρειες για τέτοιου είδους απόπειρες εδώ

    Η κεφαλαιακή επάρκεια είναι μεν όρος, μην νομίζετε πως είναι και το απαράβατο ευαγγέλιο.. Μπορούν να γίνουν πολλές τρίπλες για να ξεπεραστεί και αυτό το εμπόδιο

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Sorry το σωστό link για το bank run που στην πράξη δεν μπορεί να γίνει: http://www.techiechan.com/?p=1690

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Το παρών άρθρο πάντως δεν είχε σκοπό να δείξει το Bank Run ως μια λύση. Ίσως χωράει πολύ κουβέντα αυτό. Σκοπός του ήταν να δείξει την αδικία που συντελείται κάθε φορά που κατάσχεται περιουσία δανειολήπτη εξαιτίας ανεξόφλητων δανειακών υποχρεώσεων.
    Είναι τόσο απλή η διατύπωση της αδικίας, ο δανειολήπτης πρέπει να πουλήσει τις εργατοώρες που δουλεύει για να πληρωθεί και να αποπληρώσει το δάνειο, ενώ η τράπεζα "κατασκευάζει εκ του μηδενός" τουλάχιστον το 90% των χρημάτων που του δανείζει. Γίνεται δηλαδή μια ανταλλαγή εργασίας με αέρα!
    Με αφορμή την συζήτηση που έγινε για τον νόμο Κατσέλη περί υπερχρεωμένων νοικοκυριών, μπορούμε να δούμε εδώ
    (http://www.foreclosurefish.com/blog/index.php?id=439)
    ένα άρθρο σχετικά με μια δικαστική απόφαση του '68 όπου ένας οφειλέτης στη Μινεσότα των ΗΠΑ, κέρδισε μία δίκη εναντίον τράπεζας, υποστηρίζοντας ακριβώς ότι η τράπεζα δημιούργησε εκ του μηδενός τα χρήματα που του δάνεισε, ενώ αυτός χάνει περιουσία την οποία για να αποκτήσει... δούλεψε!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Κοινως πληρωνουμε τα σπασμενα του συστηματος.οσα παιρνουμε απο τα την Ευρώπη τα δινουμε στις τραπεζες για την ανακεφαλαιοποιηση τους.Χαμενη γενιά ειμαστε.Και ολα ξεκινησαν απο τοτε που εκανε την εμφανιση του το πλαστικο χρημα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Συγγνώμη κιόλας φίλε αλλά καθόλου δεν ξεκίνησαν όλα με το πλαστικό χρήμα. Αυτή η απάτη βαστάει (επισήμως!) από το 1694! Αν αρχίσεις να το ψάχνεις, θα βρεις συνδέσεις που σε φτάνουν τουλάχιστον στο 1200 και πιθανότατα και πιο πριν.

      Διαγραφή
  6. Από ότι διαβάζω στην εκτ για τα reserve requirements, τα απαιτούμενα αποθεματικά κυμαίνονται από 0% - 2%. Όχι 9 και 10 που λες. Άσε που από ότι λέει ο michael kumhof, (στέλεχος του δντ παρακαλώ) καθόλου δε χρειάζεται η τράπεζα να κατέχει καταθέσεις προκειμένου να χορηγήσει δάνεια. Της αρκεί ο λογαριασμός που διατηρεί στην εγχώρια κεντρική τράπεζα. Δεν νομίζω ότι έτσι εύκολα μπορεί να βγάλει κανένας άκρη για το πώς δουλεύει αυτό το σύστημα. Είναι περίπλοκο και το κάνουν μάλλον ακόμα πιο περίπλοκο για να μη βγαίνει άκρη από τον κοινό θνητό.
    Δικηγόρο, ρώτησα! "Γιατί", φίλε δικηγόρε, "λέμε ότι η τράπεζα "δανείζει" αφού τα χρήματα που προσθέτει ως κατάθεση στο λογαριασμό του πελάτη, δεν προέρχονται από πουθενά, αλλά τα δημιουργεί εκ του μηδενός και μάλιστα εξ αρχής ως περιουσιακό στοιχείο του πελάτη που ουδέποτε είχε στην κατοχή της? Δεν είναι παραπλανητική η δήλωση ότι αυτά τα ποσά τα δανείζει, αφου και σύμφωνα με το νόμο, για να υπάρξει δανεισμός απαιτείται μεταβίβαση κυριότητας"? Φυσικά ο δικηγόρος μου είπε ότι δεν ξέρω τι μου γίνεται. Δεν κατάλαβα γιατί. Δεν μου το εξήγησε κιόλα...

    Φαντάζεσαι τι έχει να γίνει αν οι δημοσιογράφοι αρχίσουν να λένε τα πράγματα με το όνομά τους? Αν αντί για "δανειστές" (που ΔΕΝ είναι) αρχίσουν να μιλάνε για "υπεύθυνους χάραξης και άσκησης νομισματικής πολιτικής"?

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Στην Ελλάδα την στιγμή που γράφτηκε το άρθρο ο δείκτης κεφαλαιακής επάρκειας ήταν 9%. Πολύ πιθανόν όμως αυτό να ισχύει μόνο για την κεντρική τράπεζα.

      Διαγραφή
  7. τα πράγματα ειναι απλά: η παγκόσμια Τράπεζα κόβει το χρημα και το μοιράζει στα κράτη, στα κόμματα και στους ιδιωτες! η παγκόσμια Τράπεζα καθορίζει πόσα χρήματα θα κυκλοφορουν σε κάθε κράτος, που θα γίνουν επενδύσεις, που θα γίνουν πόλεμοι, που θα γίνει δικτατορία (μαυρη, κόκκινη, ισλαμική κλπ.). η παγκόσμια Τράπεζα έχει τα αγροτοκτηνοτροφικά προϊόντα, με τα οποία μπορει να ταΐζει όλο τον πληθυσμό της γης, γι΄αυτό και τα χρήματα έχουν αξία!

    ΑπάντησηΔιαγραφή